Wat is ABFT?

ABFT is een psychotherapeutische interventie gebaseerd op inzichten uit de gehechtheidstheorie. ABFT gaat ervan uit dat elk kind nood heeft aan verbondenheid met zijn ouders (zorgnood) en dat elke ouder wil zorgen voor zijn kind in nood (zorginstinct). Volgens de gehechtheidstheorie lopen kinderen en jongeren gevaar om depressieve problemen te ontwikkelen als er teveel stress is in hun leven (op school, met vrienden, thuis) én ze het gevoel hebben dat ze daarover niet bij hun ouders (of andere zorgfiguren) terecht kunnen. Jongeren kloppen dan niet aan bij hun zorgfiguren om hun moeilijkheden met hen te delen en blijven hier alleen mee zitten. Deze moeilijke gevoelens en de bijhorende gedachten kunnen zo groot en uitzichtloos worden, dat jongeren depressief worden en sommige van hen op den duur zelfs gaan denken dat enkel zelfdoding nog een uitweg kan bieden.

Systemisch

Volgens ABFT moeten we op zo’n moment aan de slag gaan met het hele gezin om jongeren te helpen met vertrouwen hun problemen te delen met hun ouders én om ouders te helpen hun kind of adolescent zo te ondersteunen dat die zich begrepen en gehoord voelt. Hierdoor worden de banden tussen familieleden sterker en krijgt de stress minder kans om een overwicht te krijgen op de jongeren. Centraal bij ABFT staat dan ook de gedachte dat het gezin het medicijn is dat jongeren nodig hebben om weer beter te worden.

Vaste opbouw van het therapeutisch proces

Omdat dit een moeilijke opdracht is waarbij therapeuten erg worden uitgedaagd en het risico groot is dat het doel van de therapie uit het oog verloren wordt in de turbulentie van de emoties waar alle gezinsleden mee naar therapie komen, heeft ABFT een erg systematische manier ontwikkeld om de therapiedoelen (herstel van vertrouwen en versterken van gezinsrelaties) te bereiken. Typisch voor ABFT is haar taakgerichte opbouw. Er zijn 5 therapeutische taken die bereikt moeten worden in de loop van ongeveer 16 sessies. Dit biedt een houvast voor de therapeut om de inhoud van de therapie steeds opnieuw te kunnen laten gaan over de kern van de problemen, zonder meegesleept te worden in minder essentiële zijverhalen. Bovendien biedt dit een erg ondersteunend en beschermend kader voor gezinsleden om naar elkaar heel open te kunnen zijn en kan de therapie daardoor voldoende veiligheid bieden om zelfs de moeilijkste thema’s aan bod te laten komen.

Emotion focused

De relaties versterken is natuurlijk niet altijd makkelijk omdat er vaak al veel gebeurd is waardoor jongeren overtuigd zijn dat ouders geen zorg willen of kunnen bieden en waardoor ouders overtuigd raken dat ze niets betekenen voor hun kind. Dit gaat gepaard met heel intense en erg moeilijke emoties die we liefst zo ver mogelijk in ons binnenste begraven en die we moeten beschermen om niet opnieuw gekwetst te worden door de andere. Binnen ABFT gaan we op zoek naar deze binnenste emoties op een heel zorgzame en voorzichtige manier met als doel niet alleen om te herkennen welke gevoelens in de weg staan van het versterken van relaties maar ook om hier een uitweg in te vinden zodat gezinsleden ook makkelijker weer elkaar kunnen vertrouwen. Daarom noemen we ABFT ook emotion focused.

Wetenschappelijk onderzochte methodiek

Op vlak van het wetenschappelijk onderzoek zijn er inmiddels 5 Randomized Controlled Trials uitgevoerd waaruit veelbelovende evidentie is gevonden die suggereert dat ABFT betere resultaten geeft in vergelijking met wachtlijst, met treatment as usual (de dagelijkse, niet gesystematiseerde therapeutische praktijk), en met enhanced treatment as usual (de dagelijkse, niet gesystematiseerde therapeutische praktijk gecombineerd met elementen die belangrijk geacht worden voor de behandeling van depressie en suïcidaliteit). In al deze studies bleek ABFT te zorgen voor een significante verbetering van depressieve symptomen en voor een verbetering en zelfs verdwijnen van verlangens naar zelfdoding. Bovendien werd het effect van ABFT al aangetoond in een RCT studie in Noorwegen in de dagelijkse klinische praktijk en zijn we ook al enige tijd in Vlaanderen bezig met experimenten om na te gaan of ABFT een zinvolle interventie zou kunnen zijn voor onze Vlaamse jongeren.

Wie komt in aanmerking voor deze behandeling?

Het wetenschappelijk onderzoek laat ook toe om te kijken voor wie ABFT al dan niet geschikt is. Voorlopig leert onderzoek en klinische ervaring dat ABFT voor veel gezinnen een belangrijke stap vooruit kan betekenen, maar dat de interventie minder geschikt is voor jongeren met autisme spectrum stoornissen, psychose, of jongere waarbij sprake is van acuut middelenmisbruik. Daarentegen zijn er geen tegenindicaties voor jongeren die trauma’s hebben opgelopen of voor gezinnen waarbij niet alle ouders betrokken willen/kunnen zijn in de behandeling. Het belangrijkste criterium is dat zowel de jongere als de ouders die deelnemen aan ABFT bereid zijn om samen met elkaar in gesprek te gaan.

Bron: Guy Bosmans, https://ppw.kuleuven.be/abft/watisabft